Hotline: 
Email: 
Năng lượng thủy điện là dạng năng lượng được tạo ra từ lực của nước khi di chuyển từ nơi cao xuống nơi thấp. Trong bối cảnh các nguồn nhiên liệu hóa thạch đang dần cạn kiệt, năng lượng thủy điện đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng bền vững và giảm lượng khí thải carbon.
Năng lượng thủy điện là gì?
Năng lượng thủy điện là một dạng năng lượng tái tạo được khai thác bằng cách dùng lực chuyển động của nước để vận hành tuabin. Qua đó kích hoạt máy phát điện sản xuất ra điện. Đây là nguồn năng lượng quan trọng toàn cầu, chiếm khoảng 16% tổng công suất phát điện toàn cầu và 71% sản lượng điện tái tạo. Tại Việt Nam, thủy điện đóng góp khoảng 30% tổng sản lượng điện quốc gia, đảm bảo một nguồn điện sạch và bền vững cho phát triển kinh tế và xã hội.
Hình 1: Nhà máy thủy điện Hòa Bình – nhà máy thủy điện có công suất lớn nhất Việt Nam
Có hai loại cơ bản của năng lượng thủy điện:
- Thủy điện tích năng: Thủy điện tích năng sử dụng nước từ một hồ chứa cao để tạo ra điện. Nước được bơm lên hồ chứa cao trong thời gian ít tải, sau đó được xả xuống để tạo ra điện khi nhu cầu sử dụng điện tăng cao.
- Thủy điện truyền thống : Thủy điện chạy nước mặt dùng dòng chảy tự nhiên của nước để tạo ra điện. Nước chảy qua một tuabin làm quay máy phát điện, từ đó tạo ra điện năng. Đây là phương pháp thường thấy ở các dự án thủy điện lớn dựa trên các dòng sông và thác nước.
Hình 2: Mô hình hoạt động của thủy điện tích năng
>>> Xem thêm: Tổng quan về năng lượng sinh khối và tìm năng phát triển
Ưu điểm của việc sử dụng nguồn năng lượng thủy điện
Là một nguồn năng lượng có thể tái tạo, năng lượng thủy điện mang lại nhiều lợi ích cho môi trường và đời sống con người, cụ thể như sau:
Nguồn năng lượng sạch
Với nhu cầu năng lượng toàn cầu ngày càng tăng, việc tìm kiếm các nguồn năng lượng tái tạo, bền vững trở nên vô cùng cấp thiết. Năng lượng thủy điện nổi lên như một giải pháp khả thi, mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với các nguồn năng lượng truyền thống. Một trong những lợi thế nổi bật nhất của nguồn năng lượng này chính là tính bền vững của chúng. Các nhà máy thủy điện không phát thải khí nhà kính trong quá trình vận hành, giúp giảm thiểu đáng kể lượng khí thải gây biến đổi khí hậu.
Thúc đẩy phát triển kinh tế
Năng lượng thủy điện có chi phí vận hành và bảo trì thấp hơn so với nhiều nguồn năng lượng khác, chẳng hạn như than đá và dầu mỏ giúp giảm chi phí năng lượng cho các doanh nghiệp và hộ gia đình. Đồng thời, việc xây dựng và vận hành các nhà máy thủy điện cũng tạo ra nhiều cơ hội việc làm, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế tại các khu vực có nhà máy, từ đó nâng cao đời sống người dân địa phương.
Hơn thế nữa, nguồn năng lượng tái tạo này có thể tạo nguồn năng lượng độc lập, giúp giảm sự phụ thuộc của các quốc gia vào các nguồn năng lượng nhập khẩu. Điều này không chỉ củng cố an ninh năng lượng mà còn giảm bớt rủi ro kinh tế liên quan đến sự biến động của giá năng lượng trên thị trường quốc tế.
Cung cấp nguồn năng lượng sạch, bền vững và ổn định
Năng lượng thủy điện, được tạo ra từ dòng chảy tự nhiên của nước, không phát thải khí CO2 (nguyên nhân chính gây ra hiệu ứng nhà kính). Với tính chất ổn định và khả năng điều chỉnh lượng điện sản xuất theo nhu cầu thay đổi, thủy điện là một nguồn năng lượng đáng tin cậy, ít bị ảnh hưởng bởi các điều kiện thời tiết.
Khả năng điều chỉnh công suất linh hoạt
Trong quá trình vận hành và hoạt động, các nhà máy thủy điện có thể linh hoạt điều chỉnh công suất làm việc sao cho phù hợp với nhu cầu sử dụng, đảm bảo cung cấp điện ổn định và hiệu quả.
Có thể sử dụng đa mục tiêu
Ngoài việc sản xuất điện, các công trình thủy điện còn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lũ lụt, cung cấp nước cho nông nghiệp và hỗ trợ cải thiện hệ thống giao thông đường thủy, mang lại lợi ích to lớn cho kinh tế và xã hội.
>>> Xem thêm: Các dạng năng lượng trong tự nhiên
Nhược điểm của năng lượng thủy điện
Bên cạnh nhiều ưu điểm vượt trội, năng lượng thủy điện cũng tồn tại một số nhược điểm:
Tác động xấu đến môi trường và sinh thái: Xây dựng các đập lớn có thể gây tác động xấu đến sinh thái và môi trường sống của các loài sinh vật. Việc xây dựng các công trình thủy điện cũng có thể dẫn đến ngập lụt các vùng đất rộng lớn.
Thiếu sự ổn định: Hệ thống thủy điện phụ thuộc vào lượng mưa và tuyết tan, do đó sản lượng điện có thể thay đổi theo mùa. Điều này làm cho nguồn cung năng lượng thủy điện không ổn định và khó dự đoán.
Tác động đến sinh kế và tái định cư dân cư: Khai thác thủy điện sẽ làm mất rừng, mất diện tích đất canh tác, thay đổi chế độ thủy văn, dòng chảy ở các lưu vực sông cũng như làm mất đi nguồn nước ngọt cho sinh hoạt và sản xuất. Điều này gây tác động tiêu cực đến môi trường và sinh kế của người dân. Người dân buộc phải di dời và nhường đất lại cho các công trình thủy điện, dẫn đến tình trạng tái định cư.
Tham khảo thêm: Những phương pháp xử lý nước thải
Hình 3: Hồ thủy điện cạn nước do nắng nóng, khô hạn
Hiện trạng khai thác thủy điện ở Việt Nam
Việt Nam có tiềm năng thủy điện lớn, được đánh giá là đứng thứ 29 trên thế giới và thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á. Năng lượng thủy điện của Việt Nam được ước tính khoảng 372.000 MW, trong đó tiềm năng thủy điện lớn trên 30 MW là 162.000 MW. Tính đến năm 2023, Việt Nam có tổng công suất thủy điện lắp đặt là 21.400 MW, chiếm khoảng 30% tổng công suất hệ thống điện. Trong đó, thủy điện truyền thống chiếm khoảng 60%, thủy điện tích năng chiếm 40%.
Theo Quy hoạch điện VIII, trong giai đoạn 2025 – 2030, Việt Nam sẽ xây dựng thêm 10.000 MW thủy điện, nâng tổng công suất thủy điện lắp đặt lên 31.400 MW. Trong giai đoạn 2031 – 2035, Việt Nam sẽ xây dựng thêm 11.000 MW thủy điện, tổng công suất lắp đặt lên đến 42.400 MW.
Hình 4: Cơ cấu nguồn điện theo Quy hoạch điện VIII đến năm 2025 – 2030 ở Việt Nam
Tóm lại, năng lượng thủy điện là nguồn năng lượng tái tạo, sạch và an toàn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình cung cấp điện trên toàn thế giới. Với những tiến bộ về công nghệ, hiệu suất của các nhà máy thủy điện liên tục được cải thiện, đảm bảo khả năng đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của xã hội. Hơn nữa, thủy điện cũng mang lại nhiều lợi ích về mặt kinh tế, xã hội và môi trường. Chẳng hạn như tạo ra việc làm, cải thiện giao thông và cung cấp nước tưới cho nông nghiệp.
CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG ENVICO
Địa chỉ: Lầu 3, Indochina Tower, 4 Nguyễn Đình Chiểu, P. ĐaKao, Quận 1, Tp. HCM
Hotline: 0909 794 445 (Mr.Huy)
Điện thoại: (028) 66 797 205
E-mail: admin@envico.vn
Website: Congnghemoitruong.net
Fanpage : Công nghệ môi trường Envico
