Giải pháp xử lý nước thải hiệu quả và thân thiện với môi trường, bể kỵ khí là một lựa chọn đầy tiềm năng. Vậy, bể kỵ khí là gì? Hiệu quả hoạt động của nó ra sao? Cách tăng hiệu của bể kỵ khí như thế nào? Bài viết này sẽ cùng bạn đi tìm hiểu chi tiết về giải pháp xử lý nước thải độc đáo này.
Bể kỵ khí trong xử lý nước thải là gì?
Hình 1: Bể kỵ khí trong xử lý nước thải là gì?
Bể kỵ khí đóng vai trò thiết yếu trong các hệ thống xử lý nước thải, là nơi diễn ra quá trình phân hủy các chất hữu cơ tan nhờ hoạt động của vi sinh vật kỵ khí (không sử dụng oxy). Quá trình này góp phần loại bỏ đáng kể lượng chất ô nhiễm, giảm tải cho các giai đoạn xử lý tiếp theo.
Cấu tạo chi tiết của bể kỵ khí trong xử lý nước thải
Bể lắng (Anaerobic Lagoon)
Là loại bể hở, thường được đào sâu trong lòng đất hoặc xây dựng bằng vật liệu chống thấm. Có thể có hình chữ nhật hoặc tròn, được phân chia thành nhiều ngăn để tối ưu hóa quá trình xử lý. Chi phí xây dựng thấp, vận hành đơn giản. Hiệu quả xử lý thấp, diện tích sử dụng lớn, dễ bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết.
Bể U (UASB – Upflow Anaerobic Sludge Blanket)
Thường có dạng hình trụ hoặc chữ U, hoạt động theo nguyên tắc “dòng chảy ngược”. Nước thải được đưa vào từ đáy bể, di chuyển lên trên qua lớp bùn hoạt động chứa vi khuẩn kỵ khí. Hiệu quả xử lý cao, diện tích sử dụng nhỏ gọn, ít bị ảnh hưởng bởi cặn lắng. Chi phí xây dựng cao hơn bể lắng, yêu cầu vận hành và bảo trì chuyên sâu hơn.
Bể phản ứng liên tục (CSTR – Continuous Stirred-Tank Reactor)
Hình 2: Bể phản ứng liên tục (CSTR – Continuous Stirred-Tank Reactor)
Có dạng hình tròn hoặc chữ nhật, được trang bị hệ thống khuấy trộn liên tục. Đảm bảo sự tiếp xúc đồng đều giữa nước thải và vi khuẩn. Hiệu quả xử lý cao, thích hợp cho nước thải có nồng độ chất hữu cơ cao. Chi phí vận hành cao do tốn năng lượng khuấy trộn, yêu cầu hệ thống điều khiển phức tạp.
Bể kín (Anaerobic Digester)
Được thiết kế kín hoàn toàn để tạo môi trường không khí cho vi khuẩn kỵ khí. Nước thải được bơm vào bể và quá trình phân hủy diễn ra trong điều kiện yếm khí. Hiệu quả xử lý cao, an toàn, hạn chế phát sinh mùi hôi. Chi phí xây dựng và vận hành cao, đòi hỏi hệ thống an toàn và kiểm soát khí sinh ra.
Bể kỵ khí di động (Anaerobic Movable Bed)
Sử dụng lớp vật liệu di động (như gạch sỏi, cầu) để tạo môi trường tối ưu cho vi khuẩn kỵ khí. Hiệu quả xử lý cao, dễ dàng nạo vét bùn, thích hợp cho nước thải có nhiều cặn lơ lửng. Chi phí xây dựng cao, yêu cầu hệ thống vận hành và bảo trì chuyên môn cao.
Nguyên lý hoạt động bể UASB
Quá trình hoạt động của bể UASB diễn ra theo các bước sau:
- Cấp nước thải và điều chỉnh pH: Độ pH của nước thải được điều chỉnh trong khoảng 6,6 – 7,6 để tạo môi trường tối ưu cho vi sinh vật kỵ khí phát triển.
- Phân hủy kỵ khí: Vi sinh vật kỵ khí sử dụng các chất hữu cơ trong nước thải làm thức ăn và chuyển hóa chúng thành khí methane (CH4) và khí carbon dioxide (CO2). Quá trình phân hủy kỵ khí diễn ra trong điều kiện yếm khí, nghĩa là không có oxy.
- Tách khí – lỏng – rắn: Lượng khí metan được tạo ra trong quá trình phân hủy bám dính vào bùn hoạt động và cùng với khí tự do nổi lên trên bề mặt bể.
- Loại bỏ khí methane: Hỗn hợp khí từ bể UASB được dẫn qua bình dung dịch NaOH 5 – 10% để hấp thụ triệt để lượng khí CO2.
- Lắng bùn và thu gom nước thải đã xử lý: Nước thải đã qua xử lý, sau khi tách khí, chảy theo máng tràn răng cưa và được dẫn đến bể xử lý tiếp theo.
Các cách tăng hiệu suất xử lý khí thải trong bể kỵ khí
Cần áp dụng các biện pháp nhằm tối ưu hóa hoạt động của bể kỵ khí, bao gồm:
Kiểm soát nhiệt độ
Nhiệt độ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động của vi sinh vật kỵ khí. Nhiệt độ tối ưu cho quá trình phân hủy kỵ khí thường nằm trong khoảng 30°C đến 37°C. Việc duy trì nhiệt độ ổn định trong phạm vi này giúp đảm bảo tốc độ phân hủy khí methane diễn ra hiệu quả.
Điều chỉnh hàm lượng chất rắn lơ lửng (TSS)
Hình 3: Điều chỉnh hàm lượng chất rắn lơ lửng (TSS)
Hàm lượng TSS ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả xử lý của bể kỵ khí. Bể kỵ khí hoạt động tốt nhất khi hàm lượng TSS nằm trong khoảng 20% đến 15%. Hàm lượng TSS cao giúp giảm diện tích xây dựng bể, trong khi hàm lượng TSS thấp giúp tiết kiệm năng lượng vận hành.
Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho vi sinh vật
Vi sinh vật kỵ khí cần được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu như carbon (C), nitơ (N), phospho (P), vi lượng (Co, Pe, Ni, S, Se, Mo, W) và đa lượng (Ba, Ca, Mg, Na) để duy trì hoạt động và thúc đẩy quá trình phân hủy.
Lựa chọn chủng vi sinh vật kỵ khí phù hợp
Hiệu quả xử lý của bể kỵ khí phụ thuộc rất lớn vào khả năng phân hủy của vi sinh vật kỵ khí. Việc lựa chọn chủng vi sinh vật có khả năng tích hợp cao và sinh khối lớn sẽ góp phần thúc đẩy hiệu quả phân hủy chất hữu cơ, từ đó nâng cao hiệu suất xử lý tổng thể của bể kỵ khí.
Tìm hiểu thêm:
Kết Luận
Bể kỵ khí là một giải pháp hiệu quả và thân thiện với môi trường cho xử lý nước thải. Tuy nhiên, cần lựa chọn loại bể phù hợp với nhu cầu xử lý cụ thể của từng dự án và đảm bảo vận hành bể đúng cách để đạt hiệu quả tối ưu. Để tìm hiểu thêm hoặc có thắc mắc gì, quý khách hãy liên hệ ngay với thông tin bên dưới để được giải đáp và tư vấn tốt nhất.
CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG ENVICO
Địa chỉ: Lầu 3, Indochina Tower, 4 Nguyễn Đình Chiểu, P. ĐaKao, Quận 1, Tp. HCM
Hotline: 0909 794 445 (Mr.Huy)
Điện thoại: (028) 66 797 205
E-mail: admin@envico.vn
Website: Congnghemoitruong.net
Fanpage : Môi trường Envico